Sotheby’s Parijs 18.06.2013.

De traditionele lenteveiling verliep in 2 delen. Eerst werden 50 loten aangeboden uit de collectie van Françoise en Jean Corlay, gevolgd door 71 kavels van ‘divers amateurs’. Het werd een vrij makke veiling. De ‘kleine’ stukken bleven grotendeels onverkocht, en vooral de grote, dure vonden een koper, op een paar uitzonderingen na wel onder de geschatte prijzen. 56 van de 120 kavels (46%) werden verkocht voor een totale som van 3.745.050 euro inclusief. De laatste jaren verkocht Sotheby’s meestal rond de 80% van zijn aanbod, voor bedragen tussen de 8 en de 12 ME. We zagen het ook al op de veiling Barbier-Mueller. Zullen de ‘kleine’ loten stilaan verdwijnen? Komen in de toekomst alleen nog topstukken aan bod? Het zou voor de doorsnee collectioneur geen goede zaak zijn. Iedereen wil in zijn verzameling toch wel één of een paar stukken die goed genoeg zijn voor Sotheby’s. Het geeft toch wat cachet, wat body aan de collectie.

Het echtpaar Corlay verbleef van 1978 tot 1984 in Kongo, en nadien van 1986 tot 1991 in Nigeria als administrateur voor Unilever. In Kinshasa maakten ze deel uit van een clubje van etnografica enthousiasten/verzamelaars. De kern van de verzameling bestaat dan ook uit Kongolees werk, meer bepaald van de Songue. Liefhebbers kennen de nkisi krachtbeelden goed genoeg. De kleinere waren bestemd voor enkelingen of families, de grotere voor wijken, dorpen en zelfs hele chefferies. Ze beschermden het individu of de gemeenschap tegen ziekte, aanvallen en natuurrampen. Daartoe waren ze voorzien van een ‘lading’, magische stoffen die door een nganga waren geactiveerd. Als hun eigenaars ze wegdeden (bvb. bij verkoop aan buitenstaanders) werd de lading verwijderd. Slechts 16 van de 49 stukken (32%) werden toegewezen voor een totaal van 617.000 euro voor kosten. Eén uitschieter: lot 14, een janiform beeld van de Songue (foto 1) bleef met 340.000 net onder de schattingslimiet van 350.000. Het beeld was in zijn eentje wel goed voor meer dan de helft van de opbrengst van deel 1!

Bij de ‘divers amateurs’ gaat het iets beter: 40 van de 71 kavels (57%) veranderen van eigenaar voor een totaal van 2.458.000 euro voor kosten. 6 loten brengen meer dan 100.000 op. Lot 67, een neksteun van de Songue (foto 2) verzameld voor 1891 en geschat op 120-180.000 stijgt tot 420.000. Lot 78, een Dogon beeld van de meester van Ogol klopt af op 120.000. Onder lot 79 vinden we een (zeldzaam) primordiaal koppel van de Senoufo. De stijl doet denken aan de ndebele beelden. Zij zijn een weergave van de mythische stichters van de stam, en staan voor eeuwige schoonheid en voor de complementariteit van man en vrouw. Zij werden gebruikt in de riten van het poro genootschap. Het wordt ingehouden op 170.000. Lot 87, een gbekre van de Baule kostte 110.000. Lot 92, een ivoren ruiter van de Yoruba, ging weg voor 135.000. Er zijn slechts 3 dergelijke figuren bekend. Het topstuk van de namiddag was lot 93, een rijkelijk gesculpteerde offerschaal van de Yoruba, afkomstig uit de collectie van Samir Boro, price on request! Hoeveel het precies diende te kosten weten we niet, maar 880.000 was in elk geval niet genoeg! Lot 94, een Baule masker (foto 3) met een schatting van 120-180.000 werd de uitschieter: het werd voor 650.000 euro toegewezen. Het is afkomstig uit de collectie van Frank Crowninshield, in 1941 in New York geveild. Het is een portretmasker, dat optrad op het einde van een ceremonie, en een specifieke, overleden, persoon voorstelde. Dergelijke maskers zijn niet zozeer fotografisch, maar geven wel algemene karaktertrekken van de persoon weer, zoals in dit geval een lang uitgerekt gelaat. Het is gesneden met behulp van scherpe zeeschelpen. Modigliani zou hier inspiratie hebben uitgeput.

Martin Lagrain

Alle resultaten:
collectie Corlay
divers aanbod

results
Sotheby’s New York 16 mei 2013.

Niet minder dan 174 kavels werden donderdag 16 mei vanaf 10 uur geveild: 52 pre-Columbiaans en uit Oceanië, de rest Afrikaans.

In deel 1 moest lot 42 het topstuk worden: een 98 cm groot beeld van een mythische heldin uit Astrolabe Bay, Papua Nieuw Guinea (foto 1). Dergelijke beelden worden telum genoemd. Er zijn 4 exemplaren van bekend, 3 mannelijke en één vrouwelijke. De 3 mannelijke beelden bevinden zich alle in museale collecties waarvan 1 in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden, het vrouwelijke is het enige in privé bezit. De vorm doet wat denken aan de fluitstoppers van de Biwat. Elk beeld had een eigen naam, en werd om de zoveel jaar opgesteld in het mannenhuis van de clan. Het stelt waarschijnlijk een mythische voorouder voor en kwam tussen bij de besnijdenis. De figuur toont een aantal motieven met ceremoniële betekenis. Op het hoofd draagt hij een muts uit schors op een kapsel versierd met varkenstanden en schelpenringen, hetgeen wijst op zijn status van belangrijk man. In de uitgerekte oorlellen zitten ringen in schildpadschelp. Rond de bovenarmen zitten armbanden. Dergelijke armbanden werden door de vader gemaakt en aan zijn pas besneden zoon gegeven als teken van overgang naar volwassenheid. In de mond draagt hij een ‘bul’, gemaakt van vezels en varkenstanden. Deze staat symbool voor de gedode vijand en werd gedragen tijdens de dans en tijdens gevechten om de vijand schrik aan te jagen. Bij een schatting van 600-900.000$ werd er uiteindelijk 625.000 voor neergeteld.

Vermelden we verder nog lot 9, een stenen Olmec figuur voor 320.000$, en lot 15, een vrouwelijke Chupicuaro figuur voor 150.000$. Uiteindelijk werden 39 van de 52 stukken verkocht (75%).

Bij het Afrikaanse aanbod vinden we de collectie terug van Warren Robins. Hij was de stichter van het National Museum of African Art, een onderdeel van het Smithsonian Institution in Washington. Robins vertrok vanuit het idee van een centrum dat kunst en sociale wetenschappen zou gebruiken als onderwijsvehikel voor een betere interculturele en interraciale verstandhouding. Het museum diende als illustratie voor het onderwijs, en was het eerste in Amerika uitsluitend gewijd aan Afrikaanse kunst.

Met veel belangstelling werd uitgekeken naar lot 98, een Eket Ogbom hoofdtooi uit Nigerië (foto 2).

Het was een van de sleutelstukken van de beroemde tentoonstelling ‘Primitivism in the 20th Century Art in New York in 1984. Over de betekenis van het stuk is zo goed als niets bekend. Bij een schatting van 400-600.000 $ viel de hamer op 675.000. Lot 118, een vrouwelijke voorouderfiguur van de Mambila (foto 3), trok speciaal mijn aandacht. Ik heb er zelf ooit een (bijna perfecte) kopie van gehad, die voor een schijntje op een veiling van eigenaar veranderde. De kleinere exemplaren stonden als wachters tegen de geschilderde muur van een voorraadschuur. De zeldzame grotere werden gebruikt in de vooroudercultus. Het hoge voorhoofd en de uitpuilende ogen zijn een schoonheidsideaal en getuigen van de wijsheid en de kennis van de waarzeggerij. Schatting 400-600.000$, toegewezen voor 400.000.
Zeer eigenaardig: de 3 aangeboden Fang stukken konden niemand bekoren. Lot 58, een olifant masker haalde 140.000$, lot 68, een Dogon altaar in de vorm van een hond, steeg tot 150.000$, voor lot 106, een bronzen bel van de Yoruba, viel de hamer op 130.000$, lot 114, een Yoruba terracotta hoofd, veranderde voor 135.000$ van eigenaar, terwijl lot 123, een Yoruba ruiter, bij een schatting van 20-30.000$ steeg tot 125.000. Verassingen werden lot 125, een paleis deurstijl van de Bamileke, dat met 290.000$ 3x de schatting overtrof, en lot 132, een reliekfiguur van de Kota, slechts geschat op 10-15.000 en verkocht voor 235.000$. Een beschadigde Hemba voorouderfiguur (lot 152) haalde met 145.000$ net zijn laagste schatting niet, terwijl een ivoren Lega figuur zonder moeite voor 165.000$ werd toegewezen. In totaal werden 80 van de 120 aangeboden kavels (66%) verkocht.
Met 68% verkoop en een opbrengst van 7.248.751, kosten incluis, geen uitzonderlijke veiling.

Martin Lagrain

resultaten van de veiling

Op 8, 9 en 10 mei 2013 is er bij Nagel Auktionen in Stuttgart een veiling met voorwerpen uit Japan, Korea, South East Asia en China.
resultaten

adres:
NAGEL AUKTIONEN
Neckarstr. 189-191
70190 Stuttgart
Germany